Raak met storytelling het hart van de ontvanger
Gelaagdheid van de menselijke geest
Al denken we rationele wezens te zijn, in de praktijk handelen we veel minder bewust dan we vermoeden. We besluiten meestal iets te doen en zoeken daar achteraf de argumenten bij. Bij deze wetmatigheden speelt de gelaagdheid van de menselijke geest een belangrijke rol. Deze gelaagdheid is het best te visualiseren als een ijsberg.
De eerste laag (boven de waterspiegel) is de laag van de expliciete, zichtbare werkelijkheid. Bij mensen gaat dat over ‘hoofd’-zaken als taken, kennis, vaardigheden, functie, uiterlijk, feiten. Deze zichtbare werkelijkheid wordt echter doorslaggevend beïnvloed door twee lagen ‘onder de waterspiegel’. Hier gaat het meer om een impliciete wereld.
Als tweede laag kun je beschouwen: zelfbeeld, karakter, emoties, overtuigingen, aannames, talenten, allergieën, valkuilen, vooroordelen. Vanuit deze laag voelen we vaak belemmering of juist aanmoediging. We zoeken daar dan dikwijls rationele argumenten om niets te doen, maar zijn ons er niet van bewust dat een onbewuste overtuiging ons belemmert.
De derde, diepste, laag gaat over: gevoelens, drijfveren, bezieling, zelfreflectie, missie, visie, waarden, zijnskwaliteiten. Hier gaat het over het hart. Deze laag bepaalt ten diepste wie we zijn, onze ziel, en wat ons drijft: onze waarden. Voor veel mensen is dit onbekend terrein. Toch komen ze regelmatig met deze diepste laag in aanraking door lichamelijke verschijnselen als tranen of kippenvel. Op dat moment ‘roert de ziel zich’.
Diepste waarden herkennen
Als mensen zitten we zo in elkaar dat we ons (vaak onbewust) vanuit deze derde laag verbinden met anderen. We voelen aan wat de ander drijft en voelen ons daardoor aangesproken, omdat we de diepste waarden herkennen. Wil je met je storytelling écht raken, dan gebruik je een narratief dat een appèl doet op de diepste laag. Daarmee creëer je aantrekkingskracht op de groep die je wilt bereiken.
Afstemmen vanuit drie lagen
Om die aantrekkingskracht van jezelf als afzender bloot te leggen, analyseer je de diepere lagen van jezelf als afzender en van de ontvanger. Vervolgens stem je vanuit drie lagen af op de ontvanger. Bij dit contact gaat het dan om positieve overtuigingen en emoties (tweede laag) en de diepste waarden en zijnskwaliteiten (derde laag).
Benoem die lagen en het appèl dat je als afzender vanuit die lagen doet op je doelgroepen:
- Rational appeal: welke informatie en logica spreekt de doelgroep aan?
- Emotional appeal: in welke emoties, overtuigingen, etc. herkent de doelgroep zich en spreken de doelgroep tot de verbeelding?
- Value appeal: vanuit welke kwaliteiten en zielswaarden raakt de afzender de doelgroep?
Onderzoeksmethoden
De gelaagdheid van de organisatie en de beleving van de doelgroepen kun je onderzoeken met diverse methoden. Diepte-interviews, organisatieopstellingen, doelgroepanalyse, ontwikkelen van persona’s. Deze methoden zet je in bij het halen van verhalen binnen de organisatie.